Wiele grup zawodowych odpowiada w ramach tzw. Odpowiedzialności dyscyplinarnej. Do takich zawodów należą między innymi przedstawiciele wszystkich zawodów prawniczych, policjanci czy lekarze. Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają też nauczyciele. Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczyciela to odpowiedzialność za czyny naruszające obowiązki służbowe danej grupy zawodowej.
Odpowiedzialność dyscyplinarną nauczycieli reguluje ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela
Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczyciela
Przesłanką ponoszenia przez nauczyciela odpowiedzialności dyscyplinarnej jest uchybienie godności zawodu lub naruszenie przez niego choćby jednego z obowiązków enumeratywnie wskazanych w art.6 Karty Nauczyciela. tj
1) rzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły. Dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę
2) wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju
3) dążenie do pełni własnego rozwoju osobowego.
3a) doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły
4) kształcenie i wychowywanie młodzieży w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka
5) dbanie o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów
Katalog kar dla nauczyciela w ramach odpowiedzialności dyscyplinarnej
Karta Nauczyciela w sposób enumeratywny wskazuje katalog kar stosowanych wobec nauczycieli.
Zgodnie z art. 76 ust. 1 Karty Nauczyciela . Karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli są:
1) Nagana z ostrzeżeniem
2) Zwolnienie z pracy
3) Zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie w okresie 3 lat od ukarania
4) Wydalenie z zawodu nauczyciela
Organem prowadzącym postępowanie dyscyplinarne jest Komisja Dyscyplinarna działająca przy Wojewodzie. Na rodzaj kary orzeczonej wobec nauczyciela ma wpływ kilka czynników. Są nimi: ranga przewinienia, stopień winy, uprzednia karalność, skutki jakie przyniosło przewinienie oraz postawa nauczyciela po dokonanym czynie.
Przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczyciela
Art. 85 O Karty Nauczyciela jasno mówi, że Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, wiadomości o popełnieniu czynu karanego dyscyplinarnie, a także po upływie 3 lat od popełnienia tego czynu.Natomiast jeżeli postępowanie dyscyplinarne zostało wszczęte w terminie to karalność czynu ustaje z upływem 5 lat od dnia popełnienia czynu. Wyjątkiem jest czyn stanowiący przestępstwo. Wtedy okresy przedawnienia nie mogą być krótsze niż okres przedawnienia karalności tego przestępstwa, zgodnie z art. art. 101 KK.
Zatarcie skazania nauczyciela
Dyscyplinarne skazanie nauczyciela nie pozostaje w jego teczce osobowej na zawsze. W przypadku nauczycieli ma również zastosowanie instytucja zatarcia skazania. Polega ona na tym, iż po upływie określonego okresu czasu dyscyplinarne skazanie nauczyciela uważa się na niebyłe. Odpis orzeczenia o ukaraniu dołączony do akt osobowych nauczyciela podlega zniszczeniu. W przypadku kar w postaci nagany i zwolnienia z pracy jest to okres 3 lat od dnia doręczenia nauczycielowi prawomocnego orzeczenia o ukaraniu. Kara dyscyplinarna zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela na okres 3 lat zaciera się po upływie 6 lat od dnia doręczenia nauczycielowi prawomocnego orzeczenia o ukaraniu. Jednakże, gdy w okresie zatarcia skazania wobec nauczyciela zostanie wszczęte kolejne postępowanie dyscyplinarne te oba skazania ulegają zatarciu w terminie liczonym od dnia doręczenia nauczycielowi prawomocnego orzeczenia o ponownym ukaraniu.
Obrońca w postępowaniu dyscyplinarnym nauczyciela.
W przypadku postępowania dyscyplinarnego nauczycieli tak jak w przypadku innych postępowań dyscyplinarnych zarówno na etapie postępowania wyjaśniającego jak i tego toczącego się przed Komisją Dyscyplinarną przy Wojewodzie nauczycielowi przysługuje prawo do obrońcy. Kompetencje obrońcy w takim postępowaniu są tożsame z innymi postępowaniami. Zatem może on składać wnioski dowodowe, brać udział w wszelkich czynnościach czy składać środki odwoławcze. Istotnym jest, że postępowanie dowodowe toczy się według zasad postępowania sądowego.
Warto zatem rozważyć skorzystanie z pomocy adwokata czy radcy prawnego w postępowaniu dyscyplinarnym prowadzonym wobec nauczyciela.
Warto poszukać fachowej pomocy